Zespół jelita drażliwego

Pod pojęciem drażliwych jelit umieszczanych jest bardzo wiele symptomów oraz ich chorób, przy których występuje pewna trudność w diagnostyce. Prowadzi to do sytuacji, w której zespół jelita drażliwego stanowi jedną z głównych chorób układu pokarmowego.

Gdy jelita nie współpracują…

Zespołem jelita drażliwego (IBS) można nazwać w zasadzie grupę symptomów, które u każdego chorego mogą się nieco różnić. Do najczęstszych dolegliwości należą bóle brzucha i nieprawidłowe wypróżnienia. Zespół jelita drażliwego i objawy z nim związane są więc stosunkowo nieswoiste, wspólne dla bardzo dużej ilości chorób układu pokarmowego.

Objawy tego typu mogą występować równocześnie z innymi zaburzeniami, np. w pracy nerek czy wątroby. Naprzemiennie występować mogą przewlekłe zaparcia lub biegunki. Widoczny jest związek stanów emocjonalnych z nasileniem się objawów IBS, czego dowodem jest lęk i depresja diagnozowane u połowy osób zmagających się z drażliwością jelit.

Pewnymi subiektywnymi odczuciami, które czasem okazują się jedynie złudzeniem, jest wzdęcie lub wzmożona potrzeba parcia na stolec, pomimo przewlekłego zaparcia. Z czasem dojść może również do innego rodzaju bóli, przede wszystkim głowy.

Zespół jelita drażliwego i przyczyny

Jak w przypadku wielu chorób, niewystarczająco potwierdzone są jeszcze przyczyny występowania wyżej opisanych objawów. Nieprawidłowa perystaltyka jelit, czyli ich kurczenie się, może być wywołana na drodze zaburzeń nerwowych. Gdy motoryka jelit jest zbyt intensywna, powoduje biegunkę, w przeciwnym przypadku — zaparcia. Błonnik pokarmowy jest jednym ze składników pobudzających perystaltykę jelita grubego, a dokładniej mieszaniną produktów, które nie uległy strawieniu w wyżej położonych odcinkach przewodu pokarmowego. Nadmierne drażnienie jelita grubego błonnikiem u osób chorych może powodować stały skurcz jelita, czego konsekwencją są silne dolegliwości bólowe.

Łatwo widoczny jest także związek z dziedziczeniem IBS. Coraz częściej zwraca się uwagę na możliwość współistnienia tego zespołu objawów z zaburzeniami we florze jelitowej człowieka. Uboga flora bakteryjna skutkować może zakażeniami mikrobiologicznymi lub pasożytniczymi, które dawać mogą objawy drażliwego jelita. Zbyt bogata flora z kolei zauważalna jest u bardzo dużej części chorych, ze względu na wystąpienie tak zwanego zespołu rozrostu bakteryjnego. Objawy należące do IBS mogą być ponadto konsekwencją zachorowania na infekcję jelitową, np. czerwionkę.

„Czym się strułeś, tym się lecz”?

Objawy należące do IBS mogą wskazywać na rozwój schorzeń, które powinny być znacznie bardziej niepokojące. Należy do nich m.in. nowotwór jelita grubego. W celu wykluczenia takiej możliwości wskazane jest wykonanie odpowiednich badań, zaleconych przez lekarza. Najczęściej chorego poddaje się badaniom krwi, testom na tolerancję laktozy, glutenu, posiewom bakteryjnym i USG. Różnicowanie zespołu jelita drażliwego jest jednak procesem wielopoziomowym, a jego przyczyna często nie zostaje jednoznacznie określona.

Łatwo domyślić się, iż zespół jelita drażliwego i dieta są ze sobą ściśle powiązane. Konsultacja z dietetykiem staje się z tego powodu najczęściej kluczowa dla powrotu do zdrowia. Niestety w przypadku dużej części chorych leczenie dietą uprzedzone jest tak zwaną „metodą prób i błędów”. Każdy z podopiecznych może bowiem wykazywać nadwrażliwość na innego rodzaju produkty.

Głównie zalecane są jednak produkty o wysokiej zawartości błonnika, co może niektórych dziwić. Stosowane są one u osób chorych na zespół jelita drażliwego, jeśli często występują u nich problemy zaparć. Nie zawsze okazuje się to jednak rozwiązaniem trafnym — możliwe jest nadmierne wzmożenie skurczów jelit, co objawiać się będzie dużym dyskomfortem.

IBS — co można, a czego nie można

Ze względu na powszechne występowanie drażliwości jelit, wyodrębniono grupy produktów, które statystycznie nasilały lub łagodziły występujące w tym zespole dolegliwości. Zaleca się przede wszystkim ograniczenie spożycia węglowodanów, zwłaszcza pochodzenia pszenicznego. Brak przy tym zauważalnej szkodliwości spożywania części warzyw, owoców, jajek czy mięs.

Żywienie optymalne, którego zasady opierają się głównie na spożyciu bogatych w tłuszcze produktów pochodzenia zwierzęcego, jest przyczynową metodą walki z IBS. Choć w przypadku części przypadków leczenie Dietą optymalną może zająć nieco więcej czasu, w zdecydowanej większości przypadków przyniosło zadowalające efekty redukcji wszelkich dolegliwości związanych z tym zespołem chorobowym.

Zespół jelita drażliwego oraz leczenie jego objawów może być bardzo uciążliwe. Warto postawić na pewne rozwiązanie — odpowiednią dietę ułożoną na podstawie zaleceń wykwalifikowanego dietetyka.